دانشنامه

تعریف تجارت الکترونیکی چیست؟

امروزه با رشد فناوری اطلاعات و افزایش حجم مبادلات تجاری بین دولت ها و شرکت های بزرگ و همچنین افزایش تجارت و کسب و کار در بین جوامع انسانی، استفاده از روش های قدیمی مبادله و تجارت کارایی خود را از دست داده است. جوامع ماشینی، انسان را به مهار خویش در آورده و طبیعی است که این سیطره در دنیای به هم پیوسته امروز تاثیر بگذارد.

اصلا اگر دقیق تر به این مبحث توجه کنیم، فلسفه رشد پدیده ای به نام اینترنت چیزی جز بعد تجاری آن نبوده است و این مساله ای است که مورد توافق تمام متخصصین وب، شبکه و اینترنت است. کافی است فقط یک آدرس را وارد کنیم آن وقت است که حجم زیادی از صفحات اینترنتی، وب سایت ها، تبلیغات مختلی اعم از بنر ها و … را مشاهده خواهیم نمود و این مساله وقتی جالب تر میشود که در بسیاری از وب سایت های تجاری سبدهای خرید خود نمایی میکنند. حتی در وب سایت های علمی نیز این دید تجاری رسوخ کرده است و میتوان این مساله را از فروش مقالات علمی تا امضای قرارداد پروژه های تحقیقاتی و سایر موارد مشابه مشاهده کرد. با نگاه به این مسایل و موارد دیگر یک نکته برجسته خواهد شد و آن اینکه، اینترنت مولود مسایل اقتصادی است نه تجارت الکترونیکی مولود اینترنت.
مشتری قبل از ورد به یک فروشگاه انتخاب خود را انجام داده و کالاهای مورد نیاز خود را از طریق ویترین فروشگاه مشاهده میکند. فروشنده نیز ممکن است برای ترغیب مشتری، نمونه کالاها و مارک های آن ها را نمایش دهد. ضمنا ممکن است روش های پرداخت را هم مشخص کند. علاوه بر این اعتماد مشتری را میتوان با عنوان های معروف و اعلام نمایندگی از شرکت های بزرگ جلب کرد. فروشنده و خریدار یک سطح اعتماد برای هم ایجاد میکنند ایجاد اعتماد بین طرف های یک معامله که از طریق یک شبکه عمومی به وقوع پیوسته، بسیار مشکل است. در حالی که در فروش فیزیکی فروشنده میتواند در برخی معاملات، کارت شناسایی خریدار را کنترل کند، در معاملات شبکه ای هیچ امکانی برای چنین تشخیص به حقی در اختیار فروشنده قرار نمیگیرد. بازرگانان در تجارت الکترونیکی نمیتوانند به کسی اعتماد کنند. همین وضعیت برای مشتری هم وجود دارد. معلوم نیست وب سایت یک فروشنده تا چه مدت در اینترنت قابل دسترس است. طراحی وب سایت تقلبی و عنوان کردن نمایندگی یک شرکت بزرگ، یسیار ساده تر از ایجاد یک فروشگاه یا رستوران تقلبی در دنیای فیزیکی است. برای انجام معاملات از طریق شبکه اینترنت و جاری شدن تجارت الکترونیکی، ایجاد اعتماد متقابل بین مشتری و فروشنده الزامی است.

تعریف تجارت الکترونیکی
چافی تجارت الکترونیکی را خرید و فروش از طریق اینترنت میداند. سازمان OECD تجارت الکترونیکی را بدین صورت تعریف میکند: تجارت الکترونیکی مبادله الکترونیکی است که خرید یا فروش کالا ها و خدمات بین شرکت ها، افراد، دولت ها و سایر بخش های عمومی و خصوصی را شامل میشود و از طریق شبکه های رایانه ای هدایت میشود. به عقیده یکی از محققان، تجارت الکترونیکی عبارت است از فناوری، پردازش و عملیاتی که در زمان مبادلات تجاری به صورت خودکار در شبکه ها و با استفاده از اطلاعات صورت میگیرد. هیراتسو تجارت الکترونیکی را فناوری پردازش و مجموعه فعالیت هایی میداند که در زمان مبادلات تجاری به صورت خودکار در شبکه ها و از طریق فناوری اطلاعات صورت میگیرد. تعاریف متعددی از تجارت الکترونیکی، با توجه به دیدگاه های مختلف ارائه شده است که در ذیل به بعضی از آن ها اشاره میشود:

تعریف تجارت الکترونیکی از دیدگاه ارتباطات: تجارت الکترونیکی، تحویل اطلاعات، محصولات، خدمات یا پرداخت ها از طریق خطوط تلفن، شبکه های کامپیوتری یا هر ابزار الکترونیک دیگر است.

تعریف تجارت الکترونیکی از دیدگاه تجاری: تجارت الکترونیکی ابزاری است که کسب و کار های مختلف، شرکا و مشتریان آن ها را قادر میسازد تا موضوعاتی چون کیفیت خدمات، سرعت تحویل خدمات و غیره را ارتقاء و موضوعاتی همچون هزینه ها را کاهش دهند.

تعریف تجارت الکترونیکی از دیدگاه فرایند کسب و کار: تجارت الکترونیکی به کار گیری فناوری برای خودکارسازی تبادلات کسب و کار و جریان کار است.

تعریف تجارت الکترونیکی از دیدگاه خدماتی: تجارت الکترونیکی ابزاری است که از خواسته های دولت ها، شرکت ها، مصرف کنندگان و مدیریت  جهت کاهش هزینه های ارائه خدمات در راستای بهبود کیفیت محصولات و افزایش سرعت تحویل خدمات پشتیبانی میکند.

تعریف تجارت الکترونیکی از دیدگاه آموزشی: تجارت الکترونیکی شرایط لازم را برای آموزش الکترونیکی در مدارس، دانشگاه ها و دیگر سازمان ها از جمله سازمان های کسب و کار فراهم میکند.

تعریف تجارت الکترونیکی از دیدگاه مشارکتی: تجارت الکترونیکی چارچوبی است که شرایط لازم را برای شراکت افراد در داخل سازمان و حتی خارج از سازمان فراهم میکند.

تعریف تجارت الکترونیکی از دیدگاه فناوری اطلاعات: تجارت الکترونیکی به آن دسته از کاربردهای فناوری اطلاعات که به صورت سیستمی برای پشتیبانی و پیشبرد جریان کاری و مبادلات تجاری ایجاد شده است میگویند.

تعریف تجارت الکترونیکی از دیدگاه جامعه: تجارت الکترونیکی مکانی را برای افراد یک جامعه فراهم می نماید تا بتوانند در آن مکان آموزش ببینند، مشارکت کنند و بایکدیگر تعامل داشته باشند.

تمامی تعاریف تجارت الکترونیکی حداقل در دو مورد بایکدیگر اشتراک دارند:

در همه تعاریف تجارت الکترونیکی به فرایند خرید و فروش یا مبادله توجه می شود.

در همه تعاریف تجارت الکترونیکی استفاده از نوعی ابزار الکترونیکی مد نظر است.